Bonsai Sosna pospolita – Bonsai Pinus sylvestris

Jest szeroko rozprzestrzeniona w Europie, ale, jak wszystkie sosny, dla osób początkujących trudna do formowania. Mimo to warto popracować nad tym gatunkiem, gdyż po fatach uzyskujemy piękne bonsai, zupełnie nie ustępujące formowanym na japońskich sosnach.

Dobry materiał do kształtowania można znaleźć w lesie i na polu. Wybierając, wracamy uwagę na to, czy drzewko nie wyrasta w wysokim mchu lub trawie, gdyż takie rośliny mają wysoki, zwężający się ku dołowi pień. Materiał roślinny znajdujący się na gołym podłożu skalnym lub piaskowym jest znacznie lepszy, przeważnie ugałęziony aż do dołu i z mocnym, stożkowatym pniem. Gałęzie schodzące za nisko można obciąć lub prowadzić jako drugi pień. Rośliny mogą nieco przewyższać przewidziany wymiar końcowy. W trakcie gięcia i formowania gałęzi i pnia roślina zostanie trochę przypłaszczona. Sosna pospolita ma igły średniej wielkości, około 2-6 cm długie. Szukamy egzemplarzy o możliwie krótkich igłach, choć ich długość można jeszcze regulować przez posadzenie w trochę bardziej zbitym podłożu i słabsze nawożenie. Ma to jednak również swe wady. Roślina rozwija się nie tak szybko, jak byśmy chcieli, i kolekcjonerzy muszą się uzbroić w cierpliwość. Aby z sosny uformować godne uwagi bonsai bez widocznych śladów po drutach, musi upłynąć co najmniej 8-10 lat.

Podłoże: Dla sosny pospolitej można użyć standardowej ziemi do bonsai. Ważne tylko, żeby nie zawierała zbyt dużo torfu. Torf działa jak gąbka i długo zatrzymuje wodę. Wprawdzie sosna zwyczajna znosi trochę więcej wody w bryle korzeniowej, ale nie lubi jej zatrzymywana przez dłuższy czas. Lepiej nadaje się glinka japońska z lekką domieszką próchnicy. Bardzo ważna jest dobrze funkcjonująca, kilkucentymetrowa warstwa drenażu, w związku z czym nie powinno się używać za płaskich mis (misa wysoka powyżej 5 cm).
Nawożenie: Sosnom wystarcza uboga gleba i potrzebują niewiele nawozu. Dobre nawożenie ważne jest jednak wówczas, gdy chcemy pobudzić roślinę do wypuszczania nowych pędów ze starego drewna i uzyskać niezbędne zagęszczenie igieł. Można stosować normalny nawóz w postaci sproszkowanej lub kulek nawozowych. Dla utrzymania stosunkowo krótkich igieł trzeba nawozić skąpo i trochę mniej podlewać.

Zimowanie: Sosny pospolite są stosunkowo włókniste i jako bonsai zimują łatwo. Nawet w chłodnych regionach można je pozostawić zimą na otwartym powietrzu. Jeśli jednak pogoda jest bardzo wilgotna, łatwo mogą powstać uszkodzenia korzeni. Dlatego bezpieczniej będzie również sosny zimować pod przykryciem.

Owijanie drutem: Sosna pospolita daje się przez cały rok owijać drutem i naginać. Jeśli pień i grubsze gałęzie trzeba zginać, najlepszą porą do tego jest okres od grudnia do marca, gdyż roślina ma wówczas niewiele soku i dlatego jest bardziej wiotka. Jeżeli planujemy ekstremalne formy, można drutować już w pierwszym roku. Postępujemy w ten sposób: pień owijamy stosunkowo mocnym drutem, szczególnie przy ciasnych skrętach i nadłamaniach. Po roku drut wrasta, co jednak młodej roślinie nie przeszkadza. Następnie jeszcze raz naginamy formę rośliny, a ciasne skręty i nadłamania przyginamy jeszcze mocniej. Drut pozostaje w dalszym ciągu na drzewku tak długo, aż wrośnie tak głęboko, że już prawie nie da się go zdjąć bez uszkodzeń. U starych okazów owijamy drutem i formujemy tylko gałęzie i wierzchołek pędu. Stare sosny bardzo słabo przyrastają na grubość, dlatego drut prawie nie wrasta. Druty spiralnie wrośnięte pozostawiają ślady i widoczne są jeszcze latami. U młodych roślin blizny zarastają po 3-5 latach.

Przycinanie gałęzi: Na sosnach można ciąć gałęzie od września do kwietnia, natomiast wierzchołki gałęzi i pędów można ucinać przez cały rok. Lekkie żywicowanie nie szkodzi roślinie.

Uszczykiwanie pąków: Na sośnie paki pędów obłamujemy tylko w bardzo rzadkich przypadkach, gdyż po cym zabiegu z twardzieli nie wytworzą się już nowe. Regulację można przeprowadzać w ten sposób, że pąk całkowicie wycinamy czubkiem nożyc. Tę czynność powtarzamy co 3-4 lata.

Siedlisko: Sosny są drzewami bardzo światlolubnymi i również do zimowania potrzebują jasnego miejsca. Młode i małe roślinki można stawiać na ziemi, średnie i duże muszą bezwzględnie być ustawione wyżej, tak aby dolne partie gałęzi miały światło od spodu, ponieważ przy niedostatecznym oświetleniu mają tendencję do tracenia dolnych gałęzi. Trzeba im zapewnić miejsce, w którym ze wszystkich stron będą miały kilkumetrowy odstęp od budynków, murów i drzew, a przez cały dzień były wszędzie dostatecznie dobrze oświetlone.

Wykopywanie i przesadzanie: Sosny pospolite mają tylko nieliczne i bardzo długie korzenie, tak więc chcąc je pozyskać z natury, przez wiele lat trzeba je podkopywać szpadlem.
W przypadku podłoża kamienistego na dużej przestrzeni wyrąbuje się korzenie zaostrzonym hakiem i na powrót wypełnia miejsce luźną ziemią. Po dwóch latach można roślinę wykopać. Robimy to w okresie od września do października lub od marca do końca kwietnia. Przesadzamy od lutego do kwietnia.

Formowanie: Z sosny pospolitej można uzyskać wszystkie formy, z wyjątkiem miotlastej. Najlepsze wrażenie robią formy ekstremalne.

Podlewanie: Sosna pospolita potrafi się łatwiej przystosowywać niż inne gatunki sosny. Dobrze czują się przy niewielkiej ilości wody, ale wytrzymują nawet dłuższy czas trochę więcej wilgoci. Najlepiej jest jednak podlewać umiarkowanie, to znaczy lepiej trochę mniej niż za dużo.