Bonsai Sosna czarna – Bonsai Pinus nigra

Sosnę czarną można spotkać w parkach i ogrodach, gdzie rośnie małymi grupkami. W lasach sadzona bywa na ubogich, suchych glebach. Jej ojczyzną są wschodnie Alpy. Czasami używa się jej w charakterze choinki bożonarodzeniowej ze względu na mocne, soczystozielone igły. Kora sosny czarnej jest bardzo mocna i już za młodu szorstka i popękana. Już małe bonsai są pełne wyrazu i zachwycają szorstkim pniem i dekoracyjnymi igłami. Kto jeszcze nie formował sosen, powinien zaczynać od sosny czarnej. Maja one niewiele gałęzi, które dadzą się ukształtować i przejrzyście uformować. Od pierwszego surowego formowania do przyzwoitego bonsai mija zwykle około 5-10 lat. W tym czasie trzeba ciągle formować główne gałęzie, a pień staje się odpowiednio mocny. Dziesięcioletnie sosnowe drzewko bonsai przy dobrej pielęgnacji może mieć dolną średnicę pnia wynoszącą 5-7 cm.

Podłoże: Sosna czarna potrzebuje przepuszczalnej gleby mineralnej i warstwę drenażu co najmniej 3 cm grubości, w związku z tym wysokość misy nie może być niższa niż 8 cm.
Na ziemię nadaje się mieszanka z 40% japońskiej glinki (średnio ziarnistej), 40% granulatu wypalonej gliny i 20% dojrzałej ziemi kompostowej.

Nawożenie: Dla sosny czarnej wystarczy stały nawóz organiczny w postaci kulek lub proszku. Do młodych drzewek można użyć wiosną nawozu płynnego, żeby roślinę odpowiednio wcześnie zaopatrzyć w substancje pokarmowe. Sosna czarna potrzebuje bardzo wcześnie dawek nawozowych (od początku kwietnia do końca września). Przed zimowaniem trzeba z misy usunąć resztki nawozu.

Zimowanie: Sosna czarna w regionach o łagodniejszym klimacie może zimować na wolnym powietrzu, pod warunkiem że ziemia w jej donicy zostanie osłonięta folią, żeby w czasie zimy przy długotrwałym deszczu nie powstały zastoiny wodne. W ten sposób drzewko będzie miało zapewnioną konieczna ilość światła. W żadnym wypadku nie wolno go zimować w piwnicy lub innym mrocznym pomieszczeniu ze stosunkowo wysoką temperaturą i suchym powietrzem. Sosna ta potrzebuje bezwzględnie ostrego, naturalnego klimatu.

Owijanie drutem: Wprawdzie sosna czarna może być odrutowana przez cały rok, ale przez cały czas nie może być ekstremalnie zgięta, czego pień często wymaga. Żeby uzyskać bardzo wąskie skręty, trzeba formować wczesną wiosną, od stycznia do marca. Sosnę tę owijamy drutem możliwie we wczesnym stadium (w drugim i trzecim roku), przy czym pień musi być możliwie jak najcieńszy i jak najdłuższy, żeby się dał giąć i nadłamywać. U tak młodych roślin drut może wrastać głęboko, co sprawia, że skręty się nie rozciągają i nie rozrastają. Minie jednak kilka lat, zanim taką roślinę będziemy mogli pokazać jako bonsai. Do tego czasu zarosną wszystkie ślady po drucie.

Przycinanie gałęzi: Gałęzie sosny czarnej można ciąć przez cały rok. Od maja do lipca rany wydzielają więcej żywicy, co jednak roślinie nie szkodzi.

Uszczykiwanie pąków: Gdy materiał na bonzai osiągnie już pożądaną wysokość (około 40-50 cm), trzeba mu co roku uszczykiwać pąki pędów dla osiągnięcia zwartej powierzchni iglastej korony. Miną lata, zanim poznamy odpowiednią porę usuwania pąków w celu uzyskania dobrych rezultatów. Nowe pąki wyłamuje się pęsetą od lipca do września. Pozostają te głęboko leżące, które rok później dadzą pożądane zagęszczenie. Od kwietnia do połowy maja wyłamujemy najwięcej pąków „świecowych”, czyli tych, które wyrastają najwyżej na gałęziach i które wypuszczają pędy na zewnętrznych partiach gałęzi. Taki zabieg przeprowadzamy co roku. Uzyskujemy przez to gęstą strukturę poszczególnych partii gałęzi w przeciągu roku.

Siedlisko: Sosny czarne bardzo potrzebują światła i wymagają jasnego miejsca na podwyższeniu, pozbawionego wysokich budowli i cieniujących drzew. Aby mogły się szybko i zdrowo rozwijać, potrzebują pełnego światła od wschodu do zachodu słońca i nie mogą być zacieniane.

Wykopywanie i przesadzanie: Sosny czarne w naturalnym środowisku mają nieodpowiedni dla bonzai system korzeniowy, a ich korzeń palowy tylko w rzadkich przypadkach daje się oddzielić. Zanim weźmiemy się do wykopywania czarnej sosny, sprawdźmy, czy ma ona zwartą bulwę korzeniową. Jeśli tak jest, kopiemy rów dokoła drzewka i oddzielamy poszczególne korzenie. Rów ten zasypujemy znowu ziemią i czekamy 1-3 lata, żeby wytworzyły się nowe korzenie. Takie drzewko można wykopywać od września do końca października i od marca do końca kwietnia. Od marca do połowy kwietnia można po przycięciu korzenia przesadzić je do donicy.

Formowanie: Sosny czarne mają wygląd masywny. Polecane są dla nich przeważnie formy dziwaczne, choć można prowadzić również formy wyprostowane, ale trzeba dużo czasu, zanim osiągną potrzebną dojrzałość. Początkujący ogrodnicy kształtują zwykle formy pokręcone, pogięte łub zwisające. Sosny te nie nadają się na formy grupowe i do tworzenia lasków, można z nich natomiast kształtować pnie bliźniacze. Długość igieł sosny czarnej wynosi 8-14 cm. U bonsai na świeżym powietrzu są one znacznie dłuższe i dlatego dla zachowania symetrii, trzeba żeby formowane przez nas bonsai miały odpowiednią wysokość.

Podlewanie: Sosna czarna nie znosi stagnującej wody ani żadnej utrzymującej się dłużej, dlatego trzeba zawsze wyjmować roślinę z misy dla sprawdzenia wilgotności bryły korzeniowej. Jeżeli dojdzie do tego, że bryła jest za wilgotna, wyjmujemy roślinę na kilka dni z  doniczki. Przy dłuższych okresach deszczowych trzeba czarną sosnę przykrywać folią. Podlewamy od kwietnia do początku września. Można używać wody wodociągowej. W regionach z obfitymi opadami raczej należy zrezygnować z ukształtowania czarnej sosny na bonsai. Wprawdzie w naturalnym środowisku sosna czarna rośnie w tym klimacie zupełnie dobrze, ale jako bonsai nie przetrwa.