Dla początkujących w sztuce miniaturyzowania drzew i krzewów istotne jest zrozumienie, na czym polega różnica między rośliną doniczkową a bonsai. Od umiejętnie uprawianej rośliny doniczkowej oczekujemy szybkiego wzrostu, zdrowego wyglądu i efektownych kwiatów, owoców lub ozdobnych liści. Nasza ingerencja sprowadza się do stworzenia roślinie odpowiedniego środowiska i jej pielęgnacji. Bonsai zaś jest dziełem, które tworzymy sami, choć zgodnie z przyjętymi zasadami.

Drzewko powinno być posadzone w pojemniku, którego kształt, pojemność i kolor muszą harmonizować z formą drzewa, jego wiekiem i kondycją. W sztuce bonsai pojemnik odgrywa bardzo ważną rolę i wraz z uformowanym drzewkiem stanowi o pięknie kompozycji.

Każde bonsai odznacza się niepowtarzalnym charakterem. Tworząc je z drzew tego samego gatunku oraz formując w tym samym stylu łatwo zauważymy ich odrębne, osobnicze cechy. Charakterystyczne dla bonsai jest też zaznaczenie frontu drzewka. Okółkowo wyrastające gałęzie powinny być dłuższe na bokach, krótsze zaś z przodu i z tyłu. Są to jednak techniczne szczegóły, które zostaną dokładnie omówione w następnych rozdziałach. Ważne jest, aby bonsai miało formę jak najbardziej zbliżoną do drzew rosnących w naturze, a zarazem odznaczało się ich wdziękiem i elegancją. Drzewko przeznaczone na bonsai powinno mieć małe liście i charakteryzować się zdolnością rozkrzewiania, czyli wytwarzania wielu bocznych pędów. Jedną z najbardziej pożądanych cech drzewa lub krzewu przeznaczonego do zminiaturyzowania jest zdolność zachowania podczas uprawy naturalnego wyglądu, właściwego dla danego gatunku.